İstanbul Üniversitesi’nin diplomasını iptal etmesinin ardından, önce gözaltına alınan ve ardından tutuklanan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na dönük yürütülen sürece tepkiler, sokak eylemlerinin ardından boykotla devam ediyor.
Üniversite öğrencilerinin boykot çağrısına CHP Lideri Özgür Özel’den destek gelmesinin ardından, İstanbul başta olmak üzere, ülke genelinde boykot çağrıları yapıldı ve milyonlarca kişi bu çağrıya uydu.
2 Nisan 2025 günü için yapılan boykot çağrısı, iktidar kanadında ise büyük hoşnutsuzluk yarattı. İktidar, boykot yapma çağrılarını, ekonomiye zarar veren çağrılar olarak hedef haline getirirken, soruşturmalar da ardı sıra geldi.
İmamoğlu’nun tutuklanmasının ardından İstanbul başta olmak üzere Türkiye genelinde başlayan protestolar bugün tüketim boykotuyla devam ediyor.
CHP’nin iktidara yakın firmalara ve medya gruplarına yönelik boykot çağrılarının kapsamı üniversite öğrencilerinin bu çağrısıyla yeni bir boyuta taşındı.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel de gençlerin başlattığı tüketim boykotunu, “Herkesi bu boykota katılarak tüketimden gelen güçlerini kullanmaya davet ediyorum. Millet, devletin gerçek sahibidir. Devleti milletin karşısına diken bir avuç cuntacı kaybedecek, millet kazanacak” diye destekledi.
BOYKOTUN EKONOMİK BOYUTU NE OLACAK?
Boykotun ekonomik boyutu katılım oranına göre belli olacak ancak boykotun ekonomik sonuçlarına dair uzmanlardan da hesaplamalar geldi.
Buna ilişkin iktisatçılar şimdiye dek iki tür hesaplama yaptı.
İlki Merkez Bankası’nın yayımladığı Banka ve Kredi Kartı Sektörel Harcama İstatistikleri üzerinden yapılan hesaplama. Buna göre kredi kartlarıyla son üç ayda sırasıyla günlük ortalama 49,47 milyar TL (şubat), 54,42 milyar TL (ocak) ve 43,82 milyar TL (aralık) harcama yapıldı.
Son 3 ayın günlük ortalama hacmi 49,23 milyar TL olurken bu rakam dolar bazında 1,38 milyar dolara denk geliyor. Bu da toplam harcamanın yaklaşık yüzde 70’ini oluşturuyor. Harcamaların kabaca yüzde 30’u nakit olarak yapılıyor.
İkinci hesaplama ise Bankalar Arası Kart Merkezi (BKM) verilerinin üzerinden oldu. BKM verilerine göre de şubat ayında kredi kartı harcamaları 1 trilyon 330 milyon TL olurken günlük ortalama kredi kartı harcaması 47,5 milyar TL.
DW Türkçe’nin haberine göre iktisatçılar her iki veriye göre de Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) gibi zorunlu harcamalar da dikkate alındığında boykotun ekonomik hacminin minimum 100 milyon dolar olacağı tahmin ediyor.
Türkiye’de resmi verilere göre GSYH’nin neredeyse yüzde 60’ı hanehalkı harcamalarından oluşuyor.
EKONOMİK BOYUT ENDİŞE YARATTI
Büyümenin itici gücünün tüketim olduğu, üretimden kaynaklanmayan büyümenin sürdürülebilir olmadığı uzun süredir tartışılıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’na göre 2024’te büyümeye en yüksek katkıyı 2,4 puanla hanehalkı tüketimi verdi. Bu nedenle ekonomik boykotun etkisinin hükümet kanadında endişeye yol açtığı yorumları oldukça fazla.
Bu yorumlara neden olan ise gece ardı ardına gelen açıklamalar oldu. AKP Sözcüsü Ömer Çelik, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Ulaştırma Bakanı Abdulkadir Uraloğlu ve son olarak gece 3.57’de İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya boykot çağrılarına karşı açıklama yaptı.
İmamoğlu’nun gözaltına alınmasıyla başlayan protestoları ekrana yansıtan televizyon kanallarına ağır cezalar veren Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) Başkanı Ebubekir Şahin de “Boykot çağrısında bulunan, boykota destek veren kanallar ve yayınlar izleme değerlendirme uzmanlarımızca takip edilmekte olup, gereği yapılacaktır” dedi.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK), Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği (ASKON), Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD), İstanbul Sanayi Odası (İSO) gibi iş dünyası kuruluşları boykot çağrılarına tepki vermekte gecikmezken, Özel’in 24 Mart’ta bazı şirketlere yaptığı boykot çağrısına 26 Mart’ta “hiçbir şirketimizi bunların insafına terk etmeyeceğiz” sözleriyle yanıt veren Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan 2 Nisan boykotuna ilişkin bir mesaj henüz gelmedi.
